Qëndrimi i Shejh Hafiz Ibrahim Dalliu ndaj njohjes së ajeteve të qarta dhe të paqarta

( El Muhkem vel Muteshabih)( موقفه من المحكم و المتشابه )

Shejh Hafiz Ibrahim Dalliu nuk është larguar nga metoda e Ehli Sunnetit dhe Xhematit në çështjet e ajeteve të qarta dhe të paqarta. Unë nuk do të hyj në këtë çështje për të sqaruar e për t’i theksuar mendimet e dijetarëve se çka nënkuptohet me ajete të qarta dhe të paqarta, apo cili ajet është i qartë e cili jo. Dijetarët kanë disa mendime rreth kësaj çështje, por ato janë hipoteza. Unë këtu dëshiroj të shqyrtoj origjinën dhe rrënjët e kësaj çështje, rreth të cilës është folur e diskutuar shumë, si dhe a ka mundësi që të thelluarit në shkencë dhe dituri islame (Er rasihune fil Ilm ) ( الراسخون في العلم )të dinë të vërtetën dhe kuptimin e saktë të ajeteve të paqarta apo jo? Pse kanë mendime të ndryshme? Shkaku kryesor i mendimeve të ndryshme të dijetarëve që interesohen për këtë çështje si në të kaluarën ashtu edhe në të tashmen është lejimi apo moslejimi i ndalimit  gjate te lexuarit kuran në ajetin:

Vetëm Zoti e di domethënien e tij…” – dhe në pjesën tjetër të ajetit që vijon më pas: “Po, pos Allahut askush nuk e di domethënien e tyre të saktë. Dijetarët e pajisur me dituri thonë ne kemi besuar…”[1]

Në tefsirin e tij të ajetit të theksuar Shejh Hafiz Ibrahim Dalliu transmeton fjalët e Imam Fahrudin Raziut, i cili thekson medhhebin e selefit, të cilët lejojnë ndalimin në ajetin:  “Vetëm Allahu e di domethënien e tij”, dhe fillimin me: “Dijetarët e pajisur me dituri thonë: “Ne i kemi besuar atij (ajeteve që janë të paqarta)”. Imam Fahruddin Raziu sqaron se edhe medhhebi i halofit ( te vonshmit) pranojnë ndalimin në: “Po, pos Allahut askush nuk e di domethënien e tyre të saktë dhe dijetarëve të pajisur me dituri.”[2]

Mirëpo, Shejh Hafiz Ibrahim Dalliu nuk jep më shumë detaje se këto që i theksova pak më parë dhe do të ishte më mirë sikur të zgjerohej pak më shumë në detajet e kësaj tematike, ashtu siç është zgjeruar në komentimin e çështjeve tjera.

Imam Shatibiu (Zoti e mëshiroftë!) në librin e tij “El-Muvafekat” thekson se ka dy mendime të komentuesve rreth ajetit: “Dhe dijetarët e pajisur me dituri”, dhe se kjo është çështje e ixhtihadit, por e vërteta është me mendimin e selefit”.[3]

Këto ishin disa çështje të mëdha të besimit, të cilat i shqyrtoi Shejh Hafiz Ibrahim Dalliu në tefsirin e tij, i analizoi, i kritikoi, i sqaroi, dhe në detaje e dha të vërtetën e tyre.[4]

 

Prof. Dr. Hfz. Hajredin HOXHA

TEFSIRI DHE MUFESSIRËT SHQIPTARË NË KOHËN BASHKËKOHORE
(SHEK 19-20)

[1] Ali Imran, 7.

[2] Po aty, vëll. 1; Më gjerësisht rreth kësaj çështje shih “El-Muvafekat fish-sheriatil-islamijjeti”; të Imam Shatibiut, i cili kur flet për ajetet e qarta dhe të paqarta thotë se ajetet e paqarta janë më pak në krahasim me ajetet e qarta, vëll. 3, fq. 79-92. Shih po ashtu edhe: Dr Jusuf El-Kardavi, “Kejfe nete’amelu me’al-Kur’anil-adhim”; fq. 270-283.

Unë them: Ajo që anoj dhe që mendoj se është e saktë në këtë çështje është që të mos mbështetemi në leximet e jashtëzakonshme të këtij ajeti. Disa prej tyre thonë se ndalimi në:

) وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ (

“Vetëm Allahu e di domethënien e tij”– është më i saktë dhe më i preferuar gjatë leximit dhe se domethënien e vërtetë të ajeteve të paqarta e di vetëm Zoti i Madhërishëm. Kjo e vërtetë përputhet me atë që preferoi për ndalim këtu. Kjo nuk kundërshtohet me përjashtimin dhe mundësinë e disa dijetarëve të thelluar në shkencë që të dinë domethënien e ajeteve të paqarta të Kur’anit nga ajo që na ka mësuar Zoti i Madhërishëm me Mëshirën e Tij. Kështu mendojnë unanimisht dijetarët. Së dyti, rregulla kryesore në çështjet e leximit ose transmetimit, në ndalim e fillim në lexim është transmetimi( الرواية ) (rivajeti) dhe përcjellja e lexuesve të njohur të mëdhenj dhe hafizë të besueshëm, të cilët e barten deri te ne këtë Libër mrekullie me precizitet e saktësi pa shtuar apo hequr diçka, me ( الإجازة بالسند المتصل )( El Ixhazetu bis sened El Muttasil ) zinxhir te lexuesve të njohur e të ngjitur deri te Pejgamberi (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) Ky rob i dobët dhe modest, hulumtues dhe shënues i këtyre rreshtave kështu e lexon këtë ajet kur’anor, dhe kështu e ka lejuar me “ixhazet” profesori, hafëzi dhe shehu i tij, dhe lexuesi i Medinës së Ndritshme, Mahmud Abdulhalik Xhadu (Zoti e mëshiroftë!) kur e lexoi Kur’anin tërësisht para tij në hifz, tertil dhe me texhvid me rivajetin Hafs nga Asim ibn Ebi Nuxhud (Zoti e mëshiroftë!) përmes rrugës, transmetimit te Imam Shatibiut(Esh-shatibije ). Bazë kryesore në lexim është mësimi, marrja drejtpërdrejtë nga goja e hafëzit dhe rivajeti (transmetimi i drejtpërdrejte), dhe në lexime ( kiraete ) nuk ka vend për kijas (analogji) ose ixhtihad, ashtu siç thonë dijetarët e leximeve. Profesori im (Zoti e mëshiroftë!) ishte mësimdhënës i dhjetë leximeve në Fakultetin e Kur’anit Fisnik, i cili njëherit ishte edhe themeluesi i tij në Universitetin Islamik në Medinë, si dhe anëtar i përhershëm në Bordin e Akademisë “Melik Fehd ibn Abdulaziz” për botimin e Mus’hafit në Medinën e Ndritshme (Zoti e mëshiroftë me mëshirën e Tij të gjerë dhe e pozicionoftë në kopshtet e Tij të gjerë ne xhenet!).

[3] Ebu Is’hak El shatibij, “El-Muvafekat fish-Sheriatil-Islamijjeti”; vëll. 3, f. 91.

[4] Po aty, vëll. 2, f. 7-14; Më gjerësisht shih: Ebu Abdullah Muhamed ibn Behadir ibn Abdullah Ez-Zerkeshij, “El-Burhan fij ulumil-Kur’an”; recensoi Muhamed Ebu El-Fadl Ibrahim, Bejrut, Darul-ma’rife, 1391 hixhri, vëll. 1, fq. 347-348.

Related Stories

Na ndiqni në Youtube

spot_img

Tema të tjera

قضايا دينية، اجتماعية، سياسية معاصرة في ميزان القرآن: قراءة...

قضااي دينية اجتماعية سياسية معاصرة يف ميزان القرآن قراءة حتليلية يف تفسري األستاذ سيد قطب ورقة...

القراءات القرآنية بين النظرة اليهودية والإسلامية. لشيخ عبد الفتاح...

القراءات القرآنية بين النظرة اليهودية والإسلامية. لشيخ عبد الفتاح القاضي مع الأستاذ إغناز غولد:...

عقبات الحوار وعوامل فشله في العصر الحديث: التجربة الكوسوفية...

عقبات الحوار وعوامل فشله في العصر الحديث التجربةالكوسوفيةمع الصربنموذج ورقة علمية قدمت في املؤتمر العاملي بعنوان: "...

تنوير القلوب والأفهام بقواعد التدبر والتفسير لكتاب رب الأنام

تنوير القلوب والأفهام بقواعد التدبر والتفسير لكتاب رب الأنام ورقة علمية معدة للندوة العلمية يف امللتقى...

ثقافة المسلم المعاصر:تجربة شخصية في ضوء الآيات القرآنية

ثقافة المسلم المعاصر:تجربة شخصية في ضوء الآيات القرآنية د/خيرالدين خوجة(الكوسوفي)

دراسات لأسلوب القرآن الكريم

سلسلة عرض وتقديم أعلام الدراسات القرآنية (3) دراسات لأسلوب القرآن الكريم للشيخ الأستاذ الدكتور محمد عبد الخالق...

Kategoritë më të popullarizuara

Comments